Jak budować <gov>dla ludzi? Polityka cyfryzacji oparta na wiedzy jako fundament państwa usługowego

Nikodem Bończa-Tomaszewski

menadżer IT, historyk i publicysta. Twórca i pierwszy dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego (2007-2012). Zespół NAC zbudował m.in. Zintegrowany System Informacji Archiwalnej (ZoSIA) oraz portal szukajwarchiwach.pl. W latach 2012-2016 był dyrektorem Centralnego Ośrodka Informatyki. Zorganizowany i kierowany przez niego zespół COI zrealizował m.in. budowę Systemu Rejestrów Państwowych, CEPIK 2.0 oraz portalu e-usług obywatel.gov.pl. W czasie pracy w COI stworzył koncepcję "państwa usługowego".

Myśl przewodnia wystąpienia.

Nr 1 w polityce państwa powinno być rozpoznawanie potrzeb obywateli, odpowiadanie na nie przy pomocy usług (przede wszystkim e-usług, ale nie tylko) oraz monitoring potrzeb po wdrożeniu usług. Niby oczywiste, ale w praktyce tak nie jest. Wręcz odwrotnie. Państwo działa w paradygmacie regulacyjnym, czyli aparat administracyjny milcząco przyjmuje, że "wie lepiej" jako odgórnie kształtować porządek społeczny. Kierunki działań państwa często określają indywidualne preferencje decydentów, medialne opinie i "habitus" biurokracji. Badania, jeśli w ogóle są prowadzone, służą udowodnianiu z góry przyjętych tez, a nie poznaniu rzeczywistości społecznej. Budowa państwa usługowego nie tylko wymaga zerwania z nawykami państwa regulacyjnego, ale również odpowiedzi na pytanie: Jak zdobywać wiedzę niezbędną do zaspokajania realnych potrzeb obywateli?