Koniec wstydu i co dalej

#Wstyd, #GuiltyPleasure, #społeczeństwo, #nowoczesność, #kultura, #antropologia

Koniec wstydu i co dalej

spoleczenstwo Sesja I: Społeczeństwo, Czwartek, godz. 11.40, Sale D+E+F

Najważniejsza myśl prezentacji:

Polacy przestają się wstydzić – przede wszystkim wyborów politycznych i kulturalnych, ale także polskości i samych siebie. Guilty pleasure przestaje być guilty, wysokie miesza się z niskim (klasyczne winyle w dyskoncie i haute couture w sieciówkach ubraniowych), a ironia przestaje być ironią. Czy oznacza to, że nie mamy już potrzeby kreowania swojego wizerunku w oczach niemiłego społeczeństwa i… badaczy? A może różne plemiona wstydzą się różnych rzeczy? Jak badać konsumentów w erze wygaszania wstydu?

Opis:

Punktem wyjścia i inspiracją do prezentacji są tezy wyrażone przez antropologa literatury, prof. Przemysława Czaplińskiego w raporcie „Reforma kulturowa 2020-2030-2040”, rozwinięte w książce „Poruszona mapa”, a streszczone w głośnym wywiadzie „Koniec wstydu, czas na horror”.

Long story short: „Społeczna maszyneria wstydu była jedną z najsubtelniejszych i najważniejszych dla rozwoju nowoczesności. (…) Wydaje się, że energia polskiej nowoczesności wyczerpała się, ponieważ skończyła się skuteczność zawstydzania” („Reforma kulturowa…”, s. 27-28). Refleksje Czaplińskiego dotyczą szerokiego spektrum zjawisk – wyzbycie się wstydu najbardziej uwidacznia się w odniesieniu do wyborów polityczno-światopoglądowych, szerzej postaw społecznych, ale także praktyk kulturowych i konsumenckich.

Zmian w odczuwaniu wstydu mogą dowodzić:

badania deklaratywne, zwłaszcza dotyczące odczuwania dumy i wstydu związanych z polskością;
badania praktyk kulturowych, szczególnie coroczne raporty Biblioteki Narodowej o stanie czytelnictwa.

Refleksja o końcu wstydu w jego dotychczasowym kształcie ma poważne konsekwencje dla branży consumer intelligence. Brak wstydu dotyczy także niewiedzy jako takiej – to pewien paradoks w społeczeństwie, które miało być społeczeństwem wiedzy, a przy tym szczególne wyzwanie dla branży, która zajmuje się analizą, generowaniem i dostarczaniem wiedzy. W tym kontekście pogłoski o śmierci tradycyjnych badań, zwłaszcza jakościowych, są zdecydowanie przesadzone. Zmiana społeczna, która z jednej strony odziera nas ze wstydu, a z drugiej strony multiplikuje różne wstydy różnych plemion czy grup społecznych, znacząco utrudnia zrozumienie konsumentów. Jeśli nawet „efekt ankietera” zniknie dzięki analityce big data, to badacz może mieć dużo większe problemy z pełnym zrozumieniem postaw i opinii badanych, zwłaszcza z plemion mu nieznanych, choć usytuowanych w tym samym społeczeństwie. Takie społeczeństwo domaga się jeszcze bardziej pogłębionych badań.

W jaki sposób prezentacja odnosi się do kwestii skutecznego i odpowiedzialnego wspierania decyzji wiedzą o rynku i człowieku?

Zrozumienie znaczenia kategorii wstydu i zmieniających się emanacji wstydu może być jednym z kluczy do zrozumienia współczesnego konsumenta. Uświadomienie konsekwencji – przyczynkiem do pogłębiania metod badań i analiz.

Źródła, materiały, dane:

Prezentacja będzie oparta na analizie trendów (media, kultura), obserwacjach oraz pogłębionej analizie desk research, w tym deklaracji programowych (partyjnych, organizacji pozarządowych) oraz istniejących badań dot. postaw społecznych i praktyk kulturowych np.

badania Narodowego Centrum Kultury zrealizowane na potrzeby rządowego Programu Wieloletniego „Niepodległa”,
coroczne raporty Biblioteki Narodowej o stanie czytelnictwa.

Marcin
Hinz
Badacz
ABM

Antropolog kulturowy, badacz przede wszystkim jakościowy. Na co dzień zajmuje się badaniami rynku, w szczególny sposób koncentrując się na aspektach społeczno-kulturowych badanych zjawisk. Wcześniej przez kilka lat związany z sektorem kultury – pracował m.in. w Narodowym Centrum Kultury i Muzeum Powstania Warszawskiego, członek komitetu programowego I Kongresu Muzealników Polskich. W latach 2012-2015 doradca ministra kultury.

Ten serwis wykorzystuje pliki cookies.

Informacje na temat cookies